معمولا ما کلمه ی باج گیر رو اینطوری می شناسیم که وقتی کسی متوجه نقطه ضعف یا خطایی از فرد دیگه ای میشه، سعی می کنه در ازای سکوت خودش امتیازاتی رو از فرد مقابل بگیره یا به اصطلاح حق السکوت بگیره!
اما این بار من می خوام درباره ی باج گیری عاطفی با شما صحبت کنم. باج گیری عاطفی نوع موثری از استثمار افراد هست و باج گیران معمولا افرادی از نزدیکان شما مثل همسر،نامزد ،شریک عاطفی و ... هستند. اونها سعی می کنن با سوء استفاده به خواسته های خودشون برسن!
این افراد به طور مستقیم یا غیر مستقیم ما رو تهدید می کنن که اگر مطابق میل اونها رفتار نکنیم، تنبیه می شیم و به راحتی از ما باج می گیرند!!
در قلب و مرکز همه‌ی باج گیری ها یک تهدید اصلی وجود داره:
« اگر آنطور که من می خواهم رفتار نکنی، رنج خواهی برد»!!!
ممکنه شما رو تهدید کنن که چیزهایی که در مورد گذشته ی شما می دونن رو افشا می کنن، یا از شما چیزی بخواد تا در مورد خودتون یا نقطه ضعف تون حرفی نزنه و ... . اما واقعیت اینه که این افراد خیلی دقیق هدف خودشون رو تعیین کردن، می دونن که رابطه‌ی ما با اونا چقد برامون مهمه و چقد در این رابطه ضربه پذیر هستیم .
باج گیران عاطفی معمولا مهم ترین و عمیق ترین اسرار ما رو می دونن و هر چقدر هم که به ما علاقه مند باشن و دوستمون داشته باشن، وقتی احساس کنن ما خواسته هاشون رو برآورده نمی کنیم، با تهدید به فاش کردن این اسرار ما رو تهدید می کنن تا به خواسته هاشون برسن.
با آگاهی از اینکه ما به محبت و تاییدشون نیاز داریم، تهدیدمون می کنن که این محبت رو از ما دریغ خواهند کرد یا به ما این احساس رو میدن که برای بدست آوردن محبتشون باید بیشتر تلاش کنیم.
مثلا اگر پول و امنیت برای شما با ارزش باشه، باج گیر شرط هایی رو برای دادن پول و امنیت به شما تعیین می کنه و یا تهدیدتون میکنه که شما رو از اونها محروم می کنه و اگرشما این رفتار و تهدید رو باور کنید، تسلط بر شما و تصمیماتتون رو به صورت یک الگوی همیشگی دنبال خواهد کرد!
یه دلیل اصلی این اتفاق مهارت باج گیرانِ که اجازه نمیدن ما متوجه بشیم چه اتفاقی داره میفته! اون ها با کمک احساس ترس، تعهد، و احساس گناهی که به ما میدن باعث میشن که ما نتونیم اونها رو نادیده بگیریم و متعهد بشیم راهشون رو دنبال کنیم؛ در غیر اینصورت احساس گناه کنیم.
طبیعتا پی بردن به چنین لایه هایی از رفتار نزدیکانمان کار راحتی نیست اما می تونید با پاسخ دادن به این سوالات متوجه بشید که تا حالا هدف یکی از این باج گیرها قرار گرفتید یا نه!؟
1. تهدید تون می کنن که اگر اونچه که از شما می خوان انجام ندید، زندگی تون رو سخت می کنند؟
2. مدام تهدید تون می کنن که اگر مطابق میلشون رفتار نکنید، رابطشون رو با شما قطع می کنند؟!
3. مستقیم و یا غیر مستقیم به شما می گن اگر به اونها توجه نکنید ، به خودشون آسیب می رسونن و یا دچار افسردگی میشن؟
4. هرچقدر هم به اونها بدید، باز هم بیشتر و بیشتر میخوان؟
5. مرتبا فرض می کنند که شما تسلیم شون خواهید شد؟
6. هرگز به احساسات و خواسته های شما توجه نمی کنن؟
7. وعده های فریبنده میدن و هرگز به اون ها عمل نمی کنن؟
8. هر وقت باب میلشان رفتار نمی کنید، شما فردی خودخواه، بد، طمع کار و بی توجه هستید؟
9. هر زمان که از اونها اطاعت کنید تحسین تون می کنند و هر زمان که نمی کنید، حرف هاشون رو پس می گیرن؟
10. از پول بعنوان یک اسلحه برای رسیدن به خواسته هاشون استفاده می کنن؟
اگر حتی به یکی از سوال های بالا جواب «بله» دادین، بدونید که در دام یک باج گیر عاطفی افتادید! مراقب باشید!
ترسِ از دست دادن، ترس از عوض شدن، ترس از طرد شدن، ترسِ از دست دادنِ قدرت زمینه‌ی مشترکیه که در همه‌ی باج گیران عاطفی دیده میشه؛ در بعضی از اونها این ترس ریشه‌ای عمیق و طولانی در احساسِ بی لیاقتی و نگرانی های گذشته شون داره و در بعضی های دیگه شاید واکنشی باشه در قبال احساس نا امنی هایی که تجربه کردن و همین تجربه ها باعث شده خودشون رو افراد نالایقی بدونند!
برخی اتفاقات مثل شکست عشقی، از دست دادن شغل، طلاق، بازنشستگی یا بیماری می تونه به راحتی اطرافیان ما رو به افراد باج گیری تبدیل کنه. یادتون باشه باج گیری عاطفی نیازمند دو طرف هست یعنی قسمتی از این باج گیری عاطفی رو خودِ ما تکمیل می کنیم و به نوعی طعمه می شیم.
ما در زمان تسلیم شدن به باج گیر یاد میدیم که چطوری از ما باج گیری کنه، در واقع سازش ما با خواسته های طرف مقابل به معنی پاداش دادن به رفتار اون فرد هست.
هر کدوم از ما با نقاط حساس خودمون از جمله آزردگی های انباشته شده، پشیمانی، عدم امنیت، ترس، خشم و ...وارد انواع ارتباط ( دوستی، شغلی ، کاری، خانوادگی، اجتماعی و.. )می شیم. این ها نقاط حساس ما هستن، نقاطی که اگر لمسشون کنیم به درد میاد!
باج گیری عاطفی زمانی به وجود میاد که ما به افراد اجازه بدیم تا نقاط ضعف و حساس ما رو شناسایی کنند. یعنی زمانی که اون ها این نقطه ی حساس رو فشار میدن و ما از شدت درد از جا می پریم!
باج گیری عاطفی می تونه همه‌ی زندگی ما رو تحت تاثیر خودش قرار بده؛ اگر توی محل کار تسلیم یه باج گیر بشیم احتمالا وقتی به خونه می رسیم تلخی اون رو سر افراد خونه خالی می کنیم. اگر با یکی از والدین مون رابطه ی بدی داریم ممکنه با همسرمون هم منفی بافی کنیم.
ما نمی تونیم درگیری هامون رو داخل یه جعبه بذاریم و در اون رو ببندیم و روش بنویسیم رئیس، شوهر، نامزد و یا هر شخص دیگه ای و اون رو دور از دسترس قرار بدیم. حتی ممکنه در اثر فشار روانی که متحمل می شیم خودمون به یک فرد باج گیر تبدیل بشیم و احساس ناکامی و درموندگی خودمون رو روی فرد ضعیف تر یا آسیب پذیر تر از خودمون خالی کنیم.
دنیای باج گیری عاطفی خیلی متفاوته. بعضی ها به وضوح منظور خودشون رو بیان می کنن و خواسته شون رو اعلام می کنن. و بعضی ها هم پیام های متناقض دارن و اغلب اوقات با مهربونی دست به باج گیری میزنن. به خاطر همین شناسایی این رفتار خیلی دشواره.
قطعا بعضی از باج گیر ها با قدرت و بدون هیچ ابهامی دست به تهدیدات مستقیم می زنن. به شما یادآوری می کنن که اگر طبق خواسته هاشون عمل نکنید، چه اتفاقی خواهد افتاد و عواقب ناگوار اون برای شما چی خواهد بود. مثال: اگر بخوای طلاق بگیری، دیگه هیچوقت نمی تونی بچه ها رو ببینی!
اما در بیشتر موارد باج گیری عاطفی با ظرافت بیشتری انجام می شه و در قالب یک رابطه‌ی مثبت و دوستانه اتفاق میفته.
و به تدریج بر ما غلبه پیدا می کنه ، با رفتاری که به شکل خیلی نامحسوسی با رفتار طبیعی متفاوته و کم کم به سمت رفتارهایی میره که اول بی رنگن هستن و بعد از مدتی سلامتی ما رو به خطر می ندازن.
خواسته :
گاهی باج گیرها به راحتی منظورشون رو بیان نمی کنن ولی طوری رفتار می کنن که ما مجبور بشیم متوجه منظورشون بشیم. مثلا بعد از یک روز خیلی خوب یهو شروع می کنن به اوقات تلخی و وقتی ما دلیلش رو بپرسیم ، به نوعی برآوره نشدن خواسته‌ی خودشون رو بیان می کنن.
2. مقاومت:
ممکنه شما راضی نباشین و تمایلی برای برآورده کردن خواسته‌ی طرف مقابل تون نداشته باشید، اگر آدم صریحی باشید احتملا براحتی مخالف خودتون رو اعلام می کنید؛ شاید هم به روش های مختلف دیگه ای مقاوت خودتون رو اعلام کنید ولی در هر صورت جواب شما "نه" هست.
3. فشار :
وقتی فرد باج گیر متوجه میشه که شما قصد ندارین تسلیم بشین ، تلاشی برای درک احساسات شما نخواهد کرد بلکه بیشتر از قبل شما رو تحت فشار میزاره!
با جمله هایی مثل : اگه منو دوست داشتی ...، من بهترین ها رو برای خودمون می خوام ...، این کار به نفع هردومونه و ... شاید فرد باج گیر دیگه ای از روش های دیگه ای استفاده کنه اما در هر صورت اون روش همراه با فشار هست هر چند هم که سعی کند در قالب عشق و علاقه اون رو مطرح کنه!
4. تهدید:
باج گیرها شاید ما رو تهدید به غم و ناراحتی کنن، شاید هم جوری وانمود کنن که از نافرمانی ما ناراحتن و از اینکه خواسته شون برآورده نشده در عذابن یا اینکه با وعده و وعید ما رو وسوسه کنن؛ همونطور که قبلا هم گفتیم اگر خواسته‌های باج گیرها رو بآورده نکنیم می تونن به روش های مختلفی ما رو تهدید کنند.
5. تسلیم:
وقتی ما نمی خواییم کسی رو از دست بدیم ممکنه به این فکر کنیم که شاید رفتار من اشتباه بوده ، وچون تا مدت ها طرف مقابل تلاشی برای برطرف کردن نگرانی های ما نمی کنه و خیلی سطحی از اون ها عبور می کنه ، دست از مقاومت بر می داریم و تن به خواسته های اون می دیم.
6. وقتی طرف مقابل ( باج گیر عاطفی) رو به خواسته اش میرسونیم دوره ی آرومی رو پشت سر میذاریم و با وجود اینکه همچنان به خاطر اتفاقی که افتاده(پذیرش خواسته) ناراضی هستیم، ولی خوشحالیم که توجه قبلی رو از طرف مقابلمون دریافت می کنیم. این در حالیه که طرف مقابل هم یاد گرفته می تونه از این به بعد با تحت فشار قرار دادن ما به خواسته هاش برسه و به این ترتیب یک الگو از تقاضاهای نامعقول ، فشار و تسلط شکل می گیرد.
طرف مقابل ما دیگه می دونه با تحت فشار قرار دادن ما می تونه به خواسته هاش برسه و از این موضوع برای باج گیری استفاده خواهد کرد.
این افراد از باختن متنفر هستن و اصلا براشون مهم نیست که چطوری بازی میکنن فقط میخوان برنده باشن! برای رسیدن به هدفشون احساسات و اعتماد ما براشون اهمیتی نداره و براحتی ما رو نادیده می گیرن. قواعد و ارزش های یک رابطه ی سالم نادیده گرفته میشه و هر لحظه ممکنه مورد حمله قرار بگیریم و از ما سوء استفاده بشه!
افراد باج گیر هر عاملی رو برای ادامه یا عدم ادامه ی ارتباط تعیین کننده می دونن. با دیدن رفتار این افراد در مقابل محدودیت و وحشت اون ها ، بهتر می تونیم به کارهاشون پی ببریم. اما این سوال برای همه وجود داره که چرا باج گیرها دنبال تنبیه ما هستن؟
هدف باج گیرها نه تنها خوشحالی و خشنودی خودشون بلکه ناراحت کردن فرد قربانی هست؛ اونا افراد رو تحقیر می کنن تا بتونن حرف های خودشون رو واقعی نشون بدن و با ایجاد شک و تردید در ما ، انگیزه ی ما رو از بین ببرند. این افراد کار خودشون رو تنبیه نمی دونن چون فکر می کنند با این کار به همه چی نظم میدن و همه چی رو تحت نظر و تسلط خودشون دارند.
در زندگی روزانه ی خودمون گاها ناچاریم تصمیماتی بگیریم. مثلا برای برقراری تعادل بین خانواده و دوستان نیاز به تصمیم گیری داریم که خیلی موضوع مهم و حیاتی نیست و در صورت عدم توافق هم مشکل خاصی به وجود نخواهد آمد.
اما گاهی هم ممکنه در این تصمیم گیری ها اختلافات بزرگ و شدیدی به وجود بیاد، دلیل اصلی این مشکلات روشیِ که باج گیران برای تحت فشار قرار دادن ما استفاده می کنند. و در این میان گروهی از ما در مقابل شون تسلیم می شیم تا صدمه ای به کسی نرسه چون نمی خواییم بقیه رو ناراحت کنیم.
اما باید سعی کنیم در همه ی مسائل چه بی اهمیت و چه با اهمیت خیلی زود درخواست باج گیران رو قبول نکنیم و در این مورد بیشتر دقت کنیم.
پذیرش آگاهانه همان بله ایست که بعد از فکر کردن به درخواست دیگران میدیم. چون با شناخت کافی از افکار و احساساتمون این تصمیم رو گرفتیم.
زمانی می تونیم نتایج خوبی بدست بیاریم که پذیرش آگاهانه ی ما به مناسب ترین روش انتخاب شده باشه. در واقع این نوع پذیرش نتیجه ی فکر کردن ما در مقابل خواسته ها و نیازهاست.
گاهی اوقات جواب بله ی ما هیچ آسیبی به ما نمی رسونه و وقتی بتونیم درست فکر کنیم بهتر می تونیم به این نتیجه برسیم.
برای اینکه در دام باج گیران نیفتیم بهتره زمان بیشتری رو برای تصمیم گیری اختصاص بدیم و سعی کنیم تاثیر این تصمیمات رو بر زندگی خودمون بررسی کنیم.
باید خواسته هایی که به هیچ عنوان برای ما قابل قبول نیست رو از زندگی خودمون حذف کنیم.
اگر فرصت بیشتری به خودمون بدیم راه حل های بیشتری هم پیدا می کنیم و در نتیجه روابط سالم تری رو هم تجربه خواهیم کرد.
نویسنده: سبا یعقوبی
سایت جدید راه اندازی شده و میتوانید در سایت جدید از خدمات آموزشی بیشتری بهره ببرید
من نمیتونم باج گیری عاطفی رو دانلود کنم .
اومدم از نوشته ها بخونم بالا نمیره برام و زود میره رو ثبت نظر ، لطفا کمکم کنید ،
راه های مقابله با باج گیری عاطفی رو اومدم بخونم که نشد .
شما می توانیدبعد از ورود به حساب کاربری خودتون به راحتی به این مقاله دسترسی داشته باشید و از آن استفاده کنید
شاد باشید